Kiedy pacjenci wracają do zdrowia po urazach i są przykuci do leżenia w łóżku, głównym celem jest jak najszybsze wstawanie i poruszanie się. Lepiej prędzej niż później.

U pacjentów na oddziale intensywnej terapii każdy dzień unieruchomienia w łóżku może zwiększać ryzyko dodatkowych powikłań obejmujących różne układy organizmu, od problemów z układem mięśniowo-szkieletowym po problemy z płucami. Lekarze powinni skupić się na następujących obszarach.

Trudności mięśniowo-szkieletowe

Nadmierny odpoczynek w łóżku może prowadzić do:

• przykurczów,
• osłabienia mięśni,
• utraty masy szkieletowej.

Przykurcze mogą dotyczyć mięśni (miogennych) lub stawów (artrogennych). Utrata zgięcia grzbietowego kostki i zewnętrzna rotacja barku to najczęstsze miejsca dla wykonawców i oba te czynniki wpływają na zdolność pacjenta do funkcjonowania. Przykurcze miogenne mają niewyraźne, miękkie punkty końcowe, a przykurcze artrogenne mają solidne, mocne punkty końcowe.

Przykurcze miogenne są spowodowane czynnikami wewnętrznymi lub zewnętrznymi. Czynniki wewnętrzne obejmują uszkodzenie mięśni spowodowane krwotokiem, obrzękiem, stanem zapalnym, niedokrwieniem lub miopatią. Czynniki zewnętrzne, takie jak spastyczność, paraliż czy unieruchomienie w skróconej postawie, działają na normalne mięśnie i powodują utratę ich elastyczności.

Tworzą się przykurcze ze zmianami w kolagenie typu III i typu I. Kolagen typu III jest luźny i zwinięty, otacza mięśnie i ścięgna, natomiast typu I jest gęsty i zlokalizowany w więzadłach. W ciągu pięciu do siedmiu dni kolagen typu III zaczyna się skracać. Po około trzech tygodniach unieruchomienia mięśni typ I zastępuje typ III, a mięśnie stają się gęste.

Naczynia włosowate skracają się i prostują w mięśniach utrzymywanych w skróconej postawie, np. w pozycji leżącej, przez sześć do ośmiu tygodni. Te zmiany włośniczkowe mogą wyjaśniać, dlaczego skurczone mięśnie krwawią, gdy są zbyt szybko rozciągane. Po kilku miesiącach leżenia w łóżku mięśnie zaczynają tracić sarkomery – kurczliwe elementy strukturalne włókien mięśni poprzecznie prążkowanych.

Brak ruchu może również powodować przykurcze artrogenne.

Zwłóknienie torebki może wystąpić podczas prostego unieruchomienia, ale zwłóknienie jest gorsze, gdy chrząstka jest uszkodzona przez infekcję, uraz lub stan zapalny. Wydaje się, że wczesna remobilizacja nieznacznie nasila zapalenie błony maziowej, chociaż na dłuższą metę może pomóc w zachowaniu chrząstki stawowej.

Niewielki okres odpoczynku, po którym następuje remobilizacja, wydaje się być najlepszą receptą na urazowo uszkodzone mięśnie i stawy. Uszkodzone mięśnie, które są mobilizowane zbyt szybko, mają gęste blizny z minimalną penetracją włókien mięśniowych; mięśnie zmobilizowane w późniejszym czasie mają lepszą penetrację włókien mięśniowych w blizny. Jednak uszkodzone stawy, które są mobilizowane zbyt wcześnie, mogą prowadzić do zaostrzenia zapalenia błony maziowej, podczas gdy te, które są mobilizowane zbyt późno, mają nadmierną utratę chrząstki stawowej.

Sklep medyczny Visamed, właściciel serwisu lozkadlachorych.pl